ديد نزديک

زمانى که با الیاس پیراسته تصمیم گرفتیم به هرات سفر کنیم (اویل مهر ماه ۱۳۸۸) با عکس‌العمل‌هاى مختلفى از سوى اطرافیان مواجه شدیم. عده‌اى آن را جسارت و عده‌اى دیگر آن را حماقت مى‌خواندند! اما واقعیت این است که ذهنیت اغلب مردم کشورمان در مورد افغانستان اشتباه و قدیمى است. به عنوان مثال، هرات با اینکه گاهى مورد حملات تروریستى قرار مى‌گیرد اما یکى از امن‌ترین شهرهاى افغانستان به شمار مى‌رود و زندگى در آنجا به خوبى جریان دارد. بد نیست بدانید در هرات حتى دو هتل پنج ستاره نوساز وجود دارد و به دلیل وجود نداشتن تعرفه‌هاى گمرکى قیمت ماشین‌هاى مدل بالا در آنجا چندین برابر نسبت به ایران ارزان‌تر است. ابتدا لازم مى‌دانم توضیح مختصرى در مورد شهر هرات بدهم.

لینک عکس در فتوبلاگ

هرات، نگین آسیا
هرات دومین شهر بزرگ افغانستان و مرکز ولایت هرات است که در طول تاریخ بارها توسط اقوام مختلف کاملاً ویران شده است. از اسکندر مقدونى گرفته تا چنگیزخان و تیمور لنگ، همگى بر این شهر رانده‌اند و بسیارى را از دم تیغ گذرانده‌اند. با این وجود در گذشته القاب متعددى از جمله قلب خراسان، خاک اولیا، چشم و چراغ جمیع بلدان، نگین آسیا، فلورانس آسیا، جان جهان و مروارید جهان را به آن نسبت داده‌اند که این مسئله از درخشان‌ترین دوران هرات یعنى قرن پانزدهم میلادى و عهد تیموریان نشأت مى‌گیرد. در واقع در میان بخش‌هاى (ربع‌هاى) خراسان بزرگ هرات نسبت به سه بخش دیگر یعنى مرو، بلخ و نیشابور پس از حمله مغول پیشرفت چشمگیرترى داشت. اوج این شکوفایى از زمانى شروع شد که هرات پایتخت تیموریان شد و شاهرخ پسر تیمور به همراه همسرش، گوهرشاد بیگم خدمات زیادى را براى این شهر انجام دادند. با این وجود جنگ‌هایى که در دهه‌هاى اخیر افغانستان را درگیر خود کرده است، از شکوه و عظمت از شهر کاسته است.

راه‌هاى سفر به هرات
براى سفر به هرات علاوه بر پرواز مشهد به هرات مى‌توان به طور زمینى و از طریق مرز دوغارون این کار را نیز انجام داد. البته قبل از آن باید به فکر ویزا باشید. ویزا را مى‌توان از سفارت افغانستان در تهران و یا کنسولگرى (به قول خوشان غنسولگرى!) افغانستان در مشهد گرفت. هزینه ویزای سیاحت یک بار ورود با اقامت یک ماه و اعتبار سه ماه براى اتباع ایرانى ۴۰ یورو است و صدور آن برخلاف گذشته حداقل ۴ روز بطول مى‌انجامد (در مشهد که به این ترتیب بود). که البته علت این مسئله در سایت سفارت افغانستان ذکر شده است: “تفاوت هزینه صدور ویزاى اتباع ایرانى و اتباع سایر ممالک، به دلیل اتخاذ رویه مشابه از سوى جمهورى اسلامى ایران مى‌باشد.” فاصله مشهد تا مرز دوغارون در حدود ۲۵۰ کیلومتر است و پیشنهاد مى‌کنم برنامه‌تان را طورى تنظیم کنید که صبح آنجا باشید. چون اتوبوس مشهد به هرات صبح حرکت مى‌کند و ممکن است با شلوغى مواجه شوید. مى‌توانید شب را در تربت جام (به فاصله ۱۶۰ کیلومترى مشهد) و یا تایباد که تنها ۲۰ کیلومتر با مرز فاصله دارد بمانید و صبح زود به سمت مرز حرکت کنید. مرز نیز از ساعت هشت صبح تا ۴ بعد از ظهر باز است.

ورود به هرات، ورود به افغانستان
ما حوالى ساعت ۸ صبح در مرز بودیم و پس از پرداخت عوارض خروجى (۵ هزار تومان) و تشریفات مربوطه در کمتر از بیست دقیقه داخل خاک افغانستان شدیم. متاسفانه همان ابتدا که وارد خاک افغانستان شوید فقر را لمس خواهید کرد و براى رسیدن به ماشین‌هاى سوارى که راهى هرات هستند بایستى از میان تعداد زیادى فقیر و کودکانى که براى حمل بارتان اصرار دارند عبور کنید. فاصله مرز تا هرات ۱۲۰ کیلومتر است و هزینه هر ماشین دربست بین ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ افغانى متغیر است که هر افغانى معادل ۲۰ تومان است. البته افغان‌ها تومان و دلار هم قبول مى‌کنند! درضمن پیشنهاد مى‌کنم ابتدا از چپ بودن فرمان ماشین اطمینان حاصل کنید! چون با وجود جهت رانندگى مشابه در ایران ماشین‌هاى راست فرمان نیز در آنجا وجود دارند! مسیر مرز تا هرات توسط ایران ساخته شده و آسفالت نسبتاً خوبى دارد. اولین چیزى که در جاده توجه شما را به خود جلب مى‌کند تابلوى کابل ۱۴۶۰ کیلومتر است! در طول مسیر از میان روستاهاى مختلفى عبور مى‌کنید که فاقد هرگونه امکانات اولیه هستند و بسیار به یکدیگر شباهت دارند. در واقع بافت روستایى آن منطقه بصورت خانه‌هاى گلى با سقف‌هاى گنبدى شکل است. مسئله دیگر نحوه رانندگى افغان‌ها بود که ما را یاد وضعیت ایران در چندین سال قبل مى‌انداخت. به عنوان مثال به دفعات شاهد سرعت زیاد، سبقت از سمت راست و قسمت خاکى جاده و استفاده مکرر از بوق بودیم. در واقع چیزى به عنوان پلیس راهنمایى و رانندگى حتى درون شهرها وجود ندارد و یا حداقل ما ندیدیم. شاید این فرضیه درست باشد که دولت افغانستان نگاه خود را متمرکز امنیت منطقه کرده و دیگر فرصت نظارت بر این مسائل را ندارد. نزدیک هرات که مى‌شوید در دو طرف جاده انواع ماشین‌ها براى فروش پارک شده‌اند. کمى جلوتر مناره‌هاى مجموعه تاریخى مصلاى هرات به چشم مى‌خورند و بى‌شک شوق بازدید از هرات را در وجودتان دو چندان مى‌سازند. البته دولت در تلاش است مسیر این جاده که از میان مناره‌ها مى‌گذرد و بقاى این آثار را به خطر انداخته تغییر دهد. این منطقه که بسیار شلوغ است دروازه ملک نام دارد و آخر خط ماشین‌هاى مرز است.

محل اقامت در هرات
ما حدود ساعت ۱۱ بود که به دروازه ملک رسیدیم و تصمیم گرفتیم که ابتدا وضعیت محل اقامت‌مان را مشخص کنیم. به محض پیاده شدن از ماشین بار دیگر توسط فقیرهاى زیادى دوره شدیم. به هر نحوى که بود سوار ماشین دیگرى شدیم و طبق برنامه‌ریزى که براساس اطلاعات موجود روى اینترنت انجام داده بودیم راهى هتل مارکوپولو شدیم. نرخ تاکسى‌ها نیز در هرات بین پنجاه تا صد افغانى متغیر است و چانه زدن را نیز نباید فراموش کنید! به مقصد که رسیدیم مشخص شد هتل مارکوپولو تعطیل شده و کارکنان آن هتل جدید و پنج ستاره نظرى را اداره مى‌کنند. در آنجا فرصت را غنیمت شمردیم و با گرفتن دو سیم کارت MTN که جمعاً ۱۵۰ افعانى قیمت داشت با ایران تماس گرفتیم. جالب است بدانید به غیر از MTN چندین اپراتور دیگر در افغانستان فعالیت مى‌کنند که مهم‌ترین آن‌ها شرکت افغان بى‌سیم است. در هر حال تصمیم بر این شد که قبل از هر چیز سرى به آمریت آبادات تاریخى (معادل میراث فرهنگى خودمان که داخل مسجد جامع قرار دارد) بزنیم تا در مورد هتل و به علاوه مجوز عکاسى سوالاتى بپرسیم. خوشبختانه مسئول آن قسمت برخورد بسیار خوبى داشت و هتل بهارستان را پیشنهاد داد. در مورد مجوز عکاسى نیز ما را به اداره اطلاعات و فرهنگ و توریزم ولایت هرات باستانی که در نزدیکى زیارت خواجه موفق بود ارجاع داد. البته آن روز موفق به دیدار رئیس آن قسمت نشدیم و در نتیجه راهى هتل بهارستان که در جاده بادمُرغان یا بایمُرغان قرار دارد شدیم. باید بگویم این هتل در حد هتل‌هاى دو یه سه ستاره ایران است و امکانات خوبى از قبیل حمام، تلویزیون، یخچال، سیستم تهویه مطبوع، سرویس صبحانه و از همه مهم‌تر کابل شبکه براى دسترسى به اینترنت از طریق لپ‌تاپ دارد. حتى در لابى هتل دو سیستم متصل به اینترنت وجود دارد! قیمت‌هاى اتاق‌هاى این هتل هم مناسب است و ما براى اتاق‌هاى دوتخته شبى ۳۵ دلار پرداختیم.

مسجد جامع هرات
پس از اطمینان در مورد محل اقامت، همان روز بار دیگر راهى مسجد جامع شدیم. مسجدى با قدمت هشتصد ساله که اساس آن توسط سلطان غیاث الدین غوری طرح‌ریزى شده است. این مسجد داراى بیش از ده مناره و یک حیاط بزرگ است و زیبایى و عظمت فوق‌العاده‌اى دارد. البته در طى این سال‌ها بارها مورد بازسازى و مرمت قرار گرفته و این مسئله یافتن نشانه‌اى از گذشته را در آن بسیار دشوار کرده است.
در مورد عکاسى از مسجد و نمازگذاران هم با وجود نیروهاى امنیتى مشکلى نداشتیم. البته باید توجه داشته باشید که در اغلب مکان‌هاى مذهبى افغانستان بایستى بدون کفش داخل شوید. از سوى دیگر بهتر است طورى عکاسى نکنید که مزاحم نماز خواندن نمازگذاران بشوید و پیشنهاد مى‌کنم در این مواقع در گوشه‌اى از مسجد بنشینید و با لنز تله عکاسى کنید.

لینک عکس در فتوبلاگ

لینک عکس در فتوبلاگ

لینک عکس در فتوبلاگ

۷۰ نظر براى “سفر به هرات – قسمت اول”